Đau thần kinh tọa là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị nhanh khỏi

Đau thần kinh tọa là tình trạng thường gặp ở người cao tuổi nhưng gần đây tỷ lệ người trẻ gặp phải tình trạng này đang gia tăng. Bài viết dưới đây tổng hợp các thông tin về khái niệm, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị căn bệnh này.

Đau thần kinh tọa là gì?

Thuật ngữ đau thần kinh tọa được sử dụng để chỉ cơn đau ở vùng lưng dưới, hông. Cơn đau này lan xuống dưới chân. Dây thần kinh tọa là dây thần kinh có kích thước lớn nhất trong cơ thể kéo dài từ lưng đến mặt sau đùi và các nhánh sâu hơn ở đầu gối.

Các triệu chứng đau thần kinh tọa có thể giống như co giật, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách thì bệnh này không có gì nguy hiểm. Các nguyên nhân thường là do kích thích, viêm hoặc chèn ép dây thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm cột sống, trật khớp hoặc biến dạng đốt sống

Đau thần kinh tọa không phải là tình trạng duy nhất gây đau, ngứa ran kéo dài ở hông. Đôi khi cơ hình lê của khớp hông chạy ngay bên cạnh dây thần kinh tọa cũng là nguyên nhân gây đau. Cơ hình lê này chỉ đạo sự xoay ngoài của khớp đùi trong khớp hông. Khi quá tải, nó sẽ bị thắt chặt và sưng lên. Điều này đẩy cơ chống lại dây thần kinh và gây đau giống như đau thần kinh tọa

‍

Hội chứng đau thần kinh tọa

Với hội chứng này, ngoài đau dây thần kinh ở khu vực quanh dây thần kinh tọa còn có rối loạn cảm giác như ngứa ran, nóng rát, tê, tăng độ nhạy cảm hoặc yếu cơ, trường hợp nặng có thể liệt. 

Thông thường, một số tư thế hoặc cử động nhất định làm tăng các triệu chứng đau thần kinh tọa ví dụ như ngồi lâu, đứng lâu, vận động mạnh đột ngột. Đau tăng khi ho, hắt hơi và đi bộ có thể cải thiện tình trạng đau

Nếu xảy ra chèn ép dây thần kinh thì bệnh nhân có thể cảm nhận được sự tê, suy yếu chức năng bàng quang và ruột. Trường hợp này cần được phẫu thuật càng sớm càng tốt bởi đây là tình trạng khẩn cấp. Với các triệu chứng như vậy, những người bị ảnh hưởng nên tham khảo ý kiến ​​chuyên gia càng sớm càng tốt tránh nguy cơ tổn thương thần kinh vĩnh viễn.

Triệu chứng đau thần kinh tọa

Dấu hiệu đau thần kinh tọa được nhận biết là cơn đau nhức từ mông xuống bắp chân. Một số người cảm nhận được cơn đau đến từ từ, âm thầm, âm ỉ nhưng một số người lại thấy bị đau đột ngột cảm giác như bị điện giật

Rễ thần kinh thường bị kích thích hoặc chèn ép bởi các đĩa đệm bị thoát vị. Sau đó cơn đau tăng lên khi căng thẳng và sốc như khi ho, hắt hơi. Mặt khác, nếu nguyên nhân gây đau là do viêm nhiễm thì người bệnh thường bị đau về đêm khi ngủ

Đau thần kinh tọa khiến các vận động, hoạt động hàng ngày của bệnh nhân bị hạn chế. Nhiều người khó khăn khi đứng lên, ngồi xuống, xoay người, đi khập khiễng nhất là khi thực hiện những bước đi đầu tiên sau một thời gian dài nghỉ ngơi

Vị trí đau có thể tỏa ra từ mông qua đùi ngoài phía sau qua đầu gối ngoài đến đùi trước. Các triệu chứng đau thần kinh tọa đặc trưng khác bao gồm:

• Rối loạn cảm giác như ngứa ran hoặc nóng rát
• Tê do dây thần kinh tọa kết nối với các cơ với hệ thống thần kinh trung ương
• Cảm thấy tê ở đùi trong, giữa hai chân có thể do thoát vị đĩa đệm và cần điều trị phẫu thuật để giải phóng dây thần kinh bị chèn ép
  

Nguyên nhân đau thần kinh tọa

Những thay đổi liên quan đến bào mòn ở hai đĩa đệm giữa của cột sống thắt lưng là nguyên nhân gây đau thần kinh tọa hàng đầu. Chúng nằm giữa đốt sống thắt lưng thứ 4 và thứ 5 (L4-L5) và giữa đốt sống thắt lưng thứ năm và xương cùng. Dây thần kinh tọa, dây thần kinh dài nhất và dày nhất trong cơ thể con người, bắt nguồn từ khu vực này của lưng

Do sự nhô ra của các đĩa đệm, áp lực được tác động lên các đốt sống thắt lưng. Điều này dẫn đến cơn đau dữ dội. Sự tắc nghẽn của các cơ quan đốt sống ở khu vực này cũng có thể dẫn đến đau thần kinh tọa

Tình trạng này cũng có thể gặp ở phụ nữ mang thai. Sau khi sinh con, cơn đau sẽ dịu dần. Ngoài ra sau khi phẫu thuật vùng hông, đau cũng có thể xảy ra nếu áp lực quá mức tác động lên dây thần kinh tọa

‍

Các bệnh về viêm như viêm dây thần kinh, khối u có thể là nguyên nhân gây đau thần kinh tọa nhưng khá hiếm gặp. 

Các yếu tố nguy cơ bao gồm:

• Tuổi tác: người cao tuổi là đối tượng dễ bị căn bệnh này do xương khớp lão hóa, đĩa đệm bị thoát vị và dần phát triển gai xương
• Căn nặng: Thừa cân, béo phì là yếu tố gây áp lực lớn lên cột sống dẫn đến đau thần kinh tọa
• Nghề nghiệp: Những người làm công việc phải ngồi nhiều, đứng nhiều, mang vác vật nặng, làm việc chân tay vất vả...có nguy cơ bị đau dây thần kinh tọa lớn hơn
• Bệnh tật: người bị bệnh tiểu đường có khả năng dẫn đến tổn thương dây thần kinh gây đau
  

Chẩn đoán đau thần kinh tọa

Việc chẩn đoán bệnh đau thần kinh tọa có thể được thực hiện nhanh chóng dựa trên các triệu chứng đau đặc trưng. Tuy nhiên để xác định một cách chính xác hơn và mức độ nghiêm trọng tới đâu thì cần thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu bao gồm: chụp x-quang, chụp cộng hưởng từ trong khu vực của đốt sống thắt lưng và hông

Việc siêu âm cũng là một phần của các phương pháp chẩn đoán. Nếu đau thần kinh tọa dẫn đến các triệu chứng tê liệt, ví dụ do tổn thương đĩa đệm thì kiểm tra thần kinh cũng được thực hiện.

Thỉnh thoảng, một lỗ thủng được thực hiện trên tủy sống để loại bỏ chất lỏng cột sống và kiểm tra nó.

Hướng điều trị bệnh đau thần kinh tọa

Phương pháp điều trị được đưa ra phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nặng nhẹ của các triệu chứng. Nếu dây thần kinh tọa chỉ bị kích thích nhẹ thì cơn đau có thể tự giảm đi sau vài ngày. Nếu cơn đau kéo dài gây yếu cơ thì cần tìm hiểu nguyên nhân.

Sử dụng thuốc

• Thuốc giảm đau nhẹ đến trung bình như axit acetylsalicylic, paracetamol hoặc ibuprofen được sử dụng để giảm đau
• Đau tái phát nghiêm trọng chỉ được điều trị bằng thuốc theo toa: Coxib và thuốc chống viêm không steroid có tác dụng chống viêm và giảm đau tức thì
• Các thành phần hoạt động như tramadol, tilidin hoặc hydromorphone từ nhóm thuốc giảm đau opioid cũng có thể có tác dụng gây mê.
• Nếu có viêm vi khuẩn đau thần kinh tọa, thuốc kháng sinh như penicillin hoặc doxycyclin được sử dụng.
  

Bài tập

Các bài tập thể dục như yoga, chơi thể thao như đi bộ, bơi lội, đạp xe có thể được tập luyện với cường độ nhẹ nhàng để giảm đau thần kinh tọa. Trước khi tập bệnh nhân nên khởi động thật kỹ để tránh chấn thương xảy ra trong quá trình tập đồng thời cân đối thời gian giữa nghỉ ngơi và tập luyện

Phẫu thuật

Hiếm khi cần thiết và thường được thực hiện xâm lấn tối thiểu. Các vết cắt nhỏ nhất có thể được thực hiện thông qua đó bác sĩ phẫu thuật sẽ đưa các dụng cụ phẫu thuật vào cơ thể để giữ cho vết thương càng nhỏ càng tốt. Phẫu thuật đau thần kinh tọa có thể là cần thiết trong trường hợp thoát vị đĩa đệm hoặc nếu ống tủy bị hẹp.

Điều trị bằng phương pháp dân gian

Các phương pháp dân gian được sử dụng để giảm đau thần kinh tọa bao gồm:

• Châm cứu: châm tả vào huyệt ủng trung, đại trường du, thận du, thừa sơn, châm bồ với huyệt túc tam lý, mệnh môn
• Diện chẩn: day ấn huyệt đạo để giảm đau, thư giãn thần kinh
• Bấm huyệt: tác động vào các huyệt ở lưng như Thừa sơn, Ủy trung, Thận du, Ủng trung, Đại trường du
• Tỏi: làm sữa tỏi uống mỗi ngày 3 lần
• Ngải cứu: xay lấy nước cốt trộn với mật ong để uống mỗi ngày 2 lần

‍

Trên đây là một số thông tin về nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị bệnh đau thần kinh tọa. Nắm được những thông tin này sẽ giúp bạn chăm sóc sức khỏe tốt hơn để tình trạng bệnh sớm được cải thiện

Nguồn tham khảo:

What Is Sciatica? https://www.webmd.com/back-pain/what-is-sciatica

Sciatica: https://www.nhs.uk/conditions/sciatica/